نگاه کنگره جمهوریخواه به تحریم‌ها

اين در حالي است كه نگرش حزب جمهوريخواه در سياست خارجي به‌خصوص درباره ايران با نگرش حزب دمكرات كه پيش از اين اكثريت سنا را در دست داشت، ‌متفاوت است.به‌صورت كلي مي‌توان اين موضوع را مطرح كرد كه هر چند سياست خارجي كشورها تحت‌تأثير عوامل ثابت و متغير است، اما ميزان تأثير‌گذاري احكام ثابت بيشتر است.

از اين‌رو تحت‌تأثير شخص يا حزب الزاما نمي‌توان انتظار چرخش 180يا حتي 90درجه‌اي در سياست خارجي كشور‌ها داشت. سياست خارجي ايالات متحده آمريكا نيز از اين قاعده مستثني نيست. اگر سياست خارجي دولت جورج بوش با باراك اوباما مقايسه شود، ممكن است زاويه 20، 30و حتي 60درجه در برخي زمينه‌ها مشاهده شود اما معمولا تداومي در اجراي سياست‌هاست كه اگر اين تداوم وجود نداشته باشد، ‌در سطح بين‌الملل از اعتبار آن كشور كاسته مي‌شود. بنابراين نوساني كه ممكن است بر اثر تغيير اكثريت سناي آمريكا در سياست خارجي اين كشور ايجاد شود، نبايد ‌خيلي تفاوتي با گذشته داشته باشد.

با اين همه جمهوريخواهان آمريكا كه هم‌اكنون اكثريت كنگره را به‌دست گرفته‌اند، به ‌دنبال اين هستند كه كرسي رياست‌جمهوري را نيز از رقيب سنتي و ديرينه خود بگيرند. از اين جهت ممكن است روش و منش متفاوت را در مدت باقيمانده از دولت اوباما در پيش بگيرند. معمولا حزب جمهوريخواه آمريكا در اتخاذ مواضع و صدور بيانيه‌ها تندتر از دمكرات‌ها موضعگيري مي‌كند ولي در عمل الزاما آن تندروي‌ها را ندارد. به‌عبارت ديگر هر چند جنگ لفظي و رواني بخش لاينفك حزب جمهوريخواه آمريكاست ولي در عمل تفاوت چشمگيري در سياست خارجي آنها و دمكرات‌ها مشاهده نمي‌شود.

حال سؤالي كه ممكن است مطرح شود، اين است كه ‌تغيير اكثريت سناي آمريكا چه تأثيري در آينده مذاكرات هسته‌اي ايران و كشورهاي عضو 1+5خواهد داشت؟! قاعده امر و انتظار منطقي اين است كه شرايط بازي تغيير مي‌كند؛ يعني جمهوريخواهان كماكان درباره فعاليت‌هاي صلح آميز هسته‌اي ايران با زبان دمكرات‌ها صحبت نخواهند كرد و اين را در 2دوره رياست‌جمهوري بوش شاهد بوديم.

جمهوريخواهان در 8سالي كه در صدر دولت آمريكا حضور داشتند، ‌ايران را محور شرارت قرار دادند.نكته حائز اهميت بعدي تأثير كاهش چشمگير قيمت نفت بر سياست خارجي آمريكا در كل دنيا ازجمله منطقه خاورميانه و ايران است. بايد منتظر ماند و ديد كه آيا جمهوريخواهان همچون گذشته به‌دنبال تنظيم سياست خارجي ايالات متحده آمريكا در رابطه با نفت هستند يا خير؟! مشخصا حمله به عراق در دوره جمهوريخواهان تا حد زيادي معلول اين مسئله بود. اين در حالي است كه ممكن است نفت 50دلاري ديگر آن جذابيت را نداشته باشد و شايد جمهوريخواهان بخواهند از زاويه ديگري به منطقه نگاه كنند كه اگر اين اتفاق بيفتد چرخش محسوسي در رفتار كنگره نسبت به مذاكرات نخواهيم ديد.

• استاد روابط بين‌الملل